“หลังคา” อีกหนึ่งองค์ประกอบสำคัญในการสร้างบ้าน เป็นที่กำบังแดด ลม และฝนให้กับบ้านของคุณ การเลือกรูปทรงหลังคา ไม่ควรคำนึงถึงความสวยงามเพียงเท่านั้น แต่ควรเลือกรูปทรงหลังคาที่เหมาะกับสภาพอากาศ และสร้างประโยชน์แก่บ้านของคุณให้ได้มากที่สุด ในบทความนี้พี่อิฐจึงรวบรวมรูปทรงหลังคาแบบต่าง ๆ ที่เหมาะกับสภาพอากาศในประเทศไทยมาให้ทุกคนได้เลือกกันครับ ไปดูกันดีกว่าว่าจะมีหลังคารูปทรงใดบ้าง และแต่ละแบบมีข้อดีข้อเสียอะไรที่เหมาะสมกับบ้านของคุณ
หลังคาหน้าจั่ว (Gable Roof)
หลังคาทรงมาตรฐานที่เรามักเห็นกันทั่วไป นิยมใช้กันมาอย่างยาวนานตั้งแต่สมัยอดีต รูปทรงหลังคายกสูง มีความลาดชันทั้งด้านซ้าย และด้านขวา เหมือนหน้าจั่วทรงสามเหลี่ยมยาวไปตลอดด้าน ทำให้มีพื้นที่ใต้หลังคามาก เหมาะสมกับสภาพอากาศร้อนชื้นของประเทศไทย
ข้อดี อากาศสามารถถ่ายเทได้ดี เพราะมีพื้นที่ใต้หลังคามาก อากาศจะไหลเวียนในพื้นที่ใต้หลังคา แล้วกระจายความร้อนออกสู่ภายนอก นอกจากนี้ยังลดปัญหาการรั่วซึม เพราะความลาดชันของรูปทรงหลังคา ทำให้น้ำฝนตกลงสู่พื้นทันที
ข้อเสีย อาจมีฝนสาดเข้ามาในทิศทางของหน้าจั่ว
คำแนะนำ ติดตั้งหลังคากันสาดเพิ่มเติมในด้านที่มีหน้าต่าง ที่ฝนสามารถสาดเข้ามาได้
ตัวอย่างบ้านที่เลือกหลังคาหน้าจั่ว
หลังคาปั้นหยา (Hip Roof)
หลังคาอีกหนึ่งรูปแบบที่นิยมในประเทศไทย รูปทรงหลังคามีความใกล้เคียงกับหลังคาจั่ว แตกต่างที่หลังคาปั้นหยาจะมีความลาดเอียงทั้งซ้าย ขวา หน้า หลัง แต่ละด้านมีรูปทรงลักษณะสามเหลี่ยม 2 ด้าน และสี่เหลี่ยมคางหมู 2 ด้าน หรือเป็นรูปทรงสามเหลี่ยมทั้ง 4 ด้าน เหมาะกับบ้านที่ต้องรับลม หรือพายุ เช่น บ้านชายฝั่งทะเล
ข้อดี มีความแข็งแกร่ง ทนทานมากว่าหลังคารูปแบบอื่น ๆ สามารถป้องกันแดด ลม ฝนได้ทุกทิศทาง และโชว์ความสวยงามของวัสดุที่ใช้มุงหลังคาได้ เพราะสามารถมองเห็นหลังคาได้รอบด้าน
ข้อเสีย รับลมเข้ามาภายใน และระบายความร้อนสู่ภายนอกได้ไม่ดีเท่าหลังคารูปแบบอื่น
คำแนะนำ อาจติดตั้งหน้าต่าง หรือช่องระบายอากาศใต้หลังคา
ตัวอย่างบ้านที่เลือกหลังคาปั้นหยา
หลังคาทรงมะนิลา (Manila Roof)
รูปทรงของหลังคาเกิดจากการผสมผสานระหว่างหลังคาหน้าจั่ว และหลังคาปั้นหยา โดยให้หลังคาหน้าจั่วอยู่บนยอด หรือด้านใดด้านหนึ่งของหลังคาปั้นหยา เป็นการนำข้อดีของหลังคาทั้ง 2 รูปแบบ มาประยุกต์ใช้ร่วมกัน และเหมาะกับบ้านในภูมิภาคตะวันออกเฉียงใต้อย่างมาก
ข้อดี มีความแข็งแกร่งทนทาน รับได้ทุกสภาพอากาศ ป้องกันแดด ลม ฝน ได้ทุกทิศทาง ไม่มีปัญหาเรื่องฝนสาด ระบายอากาศได้ดี เพราะมีพื้นที่ใต้หลังคามาก ทำให้ลมไหลเวียนเข้ามาภายใน และระบายความร้อนออกสู่ภายนอก
ข้อเสีย อาจใช้งบประมาณที่มากกว่าหลังคารูปแบบอื่น เนื่องจากเป็นการผสมผสานระหว่างหลังคา 2 รูป แบบ และต้องใช้ช่างที่มีความชำนาญในการติดตั้ง
คำแนะนำ เตรียมงบประมาณให้พร้อมต่อการสร้าง และวางแผนการก่อสร้างอย่างรอบคอบ
ตัวอย่างบ้านที่เลือกหลังคามะนิลา
หลังคาทรงเพิงมาแหงน (Lean-to Roof)
หลังคารูปทรงเรียบ ทีมีความลาดเอียงเพียงด้านใดด้านหนึ่ง ในอดีตมักสร้างเป็นหลังคาชั่วคราว แต่ปัจจุบันนิยมใช้เป็นร่วมกับบ้าน หรืออาคารสไตล์โมเดิร์น ดูทันสมัย ก่อสร้างได้ง่าย และรวดเร็ว สามารถระบายน้ำฝน และป้องกันแดดได้ดี ในด้านที่ลาดเอียงลง สามารถรับลมได้รอบทิศทาง
ข้อดี ก่อสร้างง่าย ไม่มีอะไรซับซ้อน ใช้เวลารวดเร็ว และใช้งบประมาณน้อยกว่าหลังคารูปแบบอื่น รับลมได้ดี
ข้อเสีย ในขณะที่ตัวบ้านสามารถรับลมได้ดี เพราะไม่มีหลังคามาบัง แต่ก็ต้องเจอกับฝน และแดดเช่นกัน
คำแนะนำ การแก้ไขโดยที่ยังคงความโมเดร์นของหลังคาอยู่นั้น อาจทำได้โดยปลูกต้นไม้ใหญ่บังในด้านที่หลังคาลาดเอียงขึ้น
ตัวอย่างบ้านที่เลือกหลังคาเพิงหมาแหงน
หลังคาทรงเรียบ หรือหลังคาทรงแบน (Flat Slab Roof)
หลังคารูปทรงนี้เป็นหลังคาที่มีรูปทรงเรียบง่ายที่สุด อาจจะไม่จำเป็นต้องใช้วัสดุใดในการสร้างหลังคาเลยก็ได้ เพราะเป็นองค์ประกอบของตัวอาคารอยู่แล้ว หรือที่เรียกอีกอย่างว่าดาดฟ้า ซึ่งมักเห็นกันตามบ้าน อาคารสไตล์โมเดิร์น มีความทันสมัย ซึ่งหากพูดในแง่ของการกันแดด กันลมฝนแล้วนั้นอาจจะมีความสามารถไม่เท่ากับหลังคารูปแบบอื่น จึงเหมาะกับบ้านที่อยู่ในพื้นที่ที่ไม่ได้รับแสงแดดโดยตรง
ข้อดี ก่อสร้างง่าย ใช้งบประมาณน้อย พื้นที่บนหลังคาสามรถสร้างประโยชน์ได้ เช่น การจัดสวนหย่อมเล็กๆ ใช้เป็นที่พักผ่อน หรือเป็นพื้นที่สำหรับตากแห้ง
ข้อเสีย ความสามารถในการป้องกันแดด ป้องกันลม และฝนน้อย อาจเกิดน้ำขังจากน้ำฝน และตัวบ้านจะได้รับแสงแดดโดยตรง เนื่องจากไม่มีหลังคาที่ลาดเอียงลงมาบดบัง
คำแนะนำ ปลูกต้นไม้ในด้านที่มีแสงแดดส่องมาโดยตรง
ตัวอย่างบ้านที่เลือกหลังคาทรงเรียบ
นอกจากนี้ยังมีหลังคาอีกหลากหลายรูปแบบ ทั้งหลังคาทรงผีเสื้อ หลังคาโค้ง หลังคารูปแบบอิสระ ที่อาจจะไม่ได้เหมาะกับสภาพอากาศในประเทศไทย และยังใช้งบประมาณในการสร้างมากเกินความจำเป็น เพราะฉะนั้นจึงควรพิจารณาข้อดี และข้อเสียของหลังคาแต่ละรูปแบบให้ถี่ถ้วน เพื่อเลือกรูปแบบหลังคาที่เหมาะกับบ้านของคุณมากที่สุด
ส่วนวัสดุในการมุงหลังคานั้น ที่อิฐอยากแนะนำกระเบื้องดินเผา มีให้เลือกหลากหลายรูปแบบทั้ง กระเบื้องเกล็ดปลา กระเบื้องสุโขทัย ที่เรามักเห็นใช้กันตามวัดวาอาราม ซึ่งหากกลัวว่าถ้าใช้แล้วบ้านจะออกมาเหมือนวัดละก็ สามารถเลือกใช้กระเบื้องหม่อม ที่มีรูปทรงสี่เหลี่ยมธรรมดา เท่านี้ก็จะได้หลังคาที่ช่วยทำให้บ้านเย็นได้แล้วล่ะครับ
ขอบคุณข้อมูลจาก scgbuildingmaterials.com
ภาพบ้านตัวอย่างจาก samplanhouse.com
