ต้นกำเนิดและความเป็นมาของอิฐมอญ และ อิฐแดงในประเทศไทย
อิฐมอญ (หรือที่รู้จักในชื่อ “อิฐแดง” ในยุคปัจจุบัน) มีต้นกำเนิดมาอย่างยาวนานในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในกลุ่มชาติพันธุ์มอญ ซึ่งเป็นผู้ริเริ่มการปั้นอิฐและการก่อสร้างสิ่งปลูกสร้างด้วยอิฐที่ทนทานและมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว
จุดเริ่มต้นของอิฐมอญในไทย
อิฐมอญเริ่มเข้ามาแพร่หลายในดินแดนไทยในช่วง ยุคกรุงศรีอยุธยาตอนต้น (พุทธศตวรรษที่ 19–20) หรือเมื่อกว่า 600 ปีที่แล้ว โดยชาวมอญนำเทคนิคการปั้นอิฐ และการเผาอิฐด้วยเตาแบบดั้งเดิม เข้ามาในบริเวณลุ่มน้ำเจ้าพระยา
ดินที่ใช้ทำอิฐมอญในยุคแรกเป็นดินจากแม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งมีคุณสมบัติเฉพาะ คือเนื้อละเอียด ปนทราย ไม่เหนียวจนเกินไป เมื่อนำมาผสมกับแกลบและขี้เถ้า แล้วตากแห้ง ก่อนเผาด้วยอุณหภูมิสูง จะได้อิฐที่มีสีส้มอมแดงทั่วทั้งก้อน มีความแข็งแรงและเหมาะกับการก่อสร้างทุกประเภท
อาชีพการทำอิฐมอญและเครื่องปั้นดินเผา ถือเป็นเอกลักษณ์ของชาวมอญมาแต่โบราณ และยังคงมีการสืบทอดภูมิปัญญานี้จากรุ่นสู่รุ่นจนถึงปัจจุบัน
แหล่งผลิตอิฐมอญในประเทศไทย
ปัจจุบันประเทศไทยมี แหล่งผลิตอิฐแดง/อิฐมอญ กระจายอยู่ในหลายภูมิภาค ซึ่งแต่ละพื้นที่มีลักษณะของดิน เทคนิคการผลิต และลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีแม่น้ำไหลผ่าน ซึ่งเหมาะกับการขุดดินเหนียวคุณภาพดีมาใช้ผลิตอิฐ เช่น
1. อยุธยา – อ่างทอง
- แหล่งผลิตดั้งเดิมที่สำคัญของไทย
- ใช้ดินเหนียวจากลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา มีคุณภาพสูง
- นิยมผลิต อิฐแดงโบราณ ที่ยังคงเอกลักษณ์ดั้งเดิม
- ช่างฝีมือมีประสบการณ์และสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นมายาวนาน
2. ราชบุรี
- มีชื่อเสียงเรื่อง เตาเผาอิฐแบบโบราณ
- ผลิตอิฐที่มีผิวสัมผัสเป็นเอกลักษณ์ แข็งแรง
3. ภาคอีสาน (ขอนแก่น มหาสารคาม อุบลราชธานี)
- ผลิตอิฐในระดับชุมชนเพื่อใช้ภายในท้องถิ่น
- มีลักษณะเฉพาะ เช่น โทนสีที่แตกต่างเล็กน้อยจากภาคกลาง
จุดเด่นของดินแต่ละแหล่งผลิตอิฐมอญ
- ดินเหนียวลุ่มน้ำเจ้าพระยา (อยุธยา อ่างทอง)
- มีความเหนียวสูง
- เมื่อเผาแล้วจะได้อิฐสีส้มอมแดงสวยงาม
- มีความทนไฟและแข็งแรง เหมาะกับทุกประเภทงานก่อสร้าง
- ดินภาคตะวันตก (ราชบุรี สุพรรณบุรี กาญจนบุรี)
- ดินมีแร่ธรรมชาติที่ให้สีเข้ม เป็นเอกลักษณ์
- เนื้อแน่น แข็งแรง เหมาะสำหรับงานโชว์ผิว เช่น ผนังตกแต่ง
อิฐมอญ vs อิฐแดง ต่างกันอย่างไร?
| ประเภท | ความหมาย | จุดเด่น |
| อิฐมอญ | ชื่อเรียกเชิงวัฒนธรรมดั้งเดิม | ผลิตด้วยมือ ใช้ดินเฉพาะจากแม่น้ำ มีลวดลายคลาสสิก |
| อิฐแดง | ชื่อเรียกตามลักษณะภายนอก | สีแดงอมส้มจากการเผาคู่กับแกลบ พัฒนาจากอิฐมอญให้มีความหลากหลายมากขึ้นในยุคปัจจุบัน |
อิฐแดงในยุคสมัยใหม่
จากภูมิปัญญาท้องถิ่น สู่การพัฒนาด้วยเทคโนโลยีการผลิตที่ทันสมัย ปัจจุบัน อิฐแดง ได้รับการพัฒนาหลากหลายรูปแบบ เช่น
- อิฐแดงก่อฉาบ 2 รู / 3 รู / 4 รู / 8 รู – ใช้สำหรับงานก่อฉาบทั่วไป
- อิฐแดงก่อฉาบ มอก.77-2565 / มอก.153-2565 – ได้รับรองมาตรฐานอุตสาหกรรม มีความแข็งแกร่ง ทนทาน ใช้งานได้มั่นใจ
- อิฐแดงตันมือ / อิฐแดงตันเครื่อง – เหมาะกับโครงสร้างที่ต้องการความแข็งแรงสูง
- อิฐแดงโชว์ / อิฐแดงโบราณ – เหมาะกับงานตกแต่งผนังให้ลุควินเทจ อินดัสเทรียล
- อิฐแดงช่องลม – สำหรับตกแต่งผนัง ช่วยระบายอากาศ
อิฐแดงในยุคใหม่ไม่เพียงแต่คงไว้ซึ่งเสน่ห์ของวัสดุดั้งเดิม แต่ยังเพิ่มประสิทธิภาพให้เหมาะกับการใช้งานในปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นงานก่อสร้าง งานตกแต่งภายใน ไปจนถึงการออกแบบเชิงสถาปัตยกรรมที่เน้นความกลมกลืนกับธรรมชาติ
หากคุณกำลังมองหา อิฐมอญคุณภาพดี หรือ อิฐแดงทันสมัย ที่ผสมผสานความคลาสสิกและนวัตกรรมเข้าไว้ด้วยกัน ITDANG2009 มีทางเลือกหลากหลายให้คุณ ทั้งอิฐก่อฉาบ อิฐโชว์ อิฐช่องลม และอิฐโบราณ พร้อมบริการให้คำปรึกษาและจัดส่งทั่วประเทศ
ขอบคุณแหล่งข้อมูลอ้างอิงจาก ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม